تأثیر الگوهای مختلف کشت بر رشد و عملکرد لوبیا و شوید

چکیده: به منظور بررسی کشت مخلوط لوبیا با شوید، آزمایشی در سال زراعی 1387 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به مورد اجرا گذاشته شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و 9 تیمار اجرا شد. تیمارها شامل یک تیمار کشت مخلوط ردیفی، 6 الگوی کشت نواری شامل نسبت های (2: 2)، (2 : 4)، (4 : 2)، (4 : 6)، (6 : 4) و ( 4: 4) شوید و لوبیا و 2 تیمار کشت خالص از هر دو گونه زراعی بود. بر اساس نتایج به دست آمده، کشت خالص لوبیا میزان تجمع ماده خشک، cgr ، rgr و lai بیشتری نسبت به سایر تیمارها دارا بود. از بین الگوهای کشت، کشت مخلوط ردیفی و کشت نواری 2 : 2 بیشترین مقدار شاخص های مذکور و تیمارهای 6 : 4 و 4 : 2 کشت مخلوط نواری شوید و لوبیا کمترین مقادیر صفات فوق را به خود اختصاص دادند. در شوید نیز کشت مخلوط ردیفی بیشترین مقدار تجمع ماده خشک، cgr و lai را به خود اختصاص داد و کمترین مقادیر این صفات مربوط به الگوهای کشت (4 : 6) و (2 : 4) کشت مخلوط نواری شوید و لوبیا بود. بیشترین و کمترین مقدار rgr شوید به ترتیب در تیمار کشت مخلوط نواری (4 : 6) و (4 : 4) و الگوی کشت 2 : 2، بیشترین مقدار شاخص سطح برگ و الگوی کشت خالص کمترین شاخص سطح برگ شوید را دارا بود. الگوی کشت ردیفی بیشترین عملکرد بیولوژیک، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن هزار دانه و درنتیجه بیشترین عملکرد دانه لوبیا را به خود اختصاص داد. در گیاه شوید نیز بیشترین عملکرد بیولوژیک، تعداد گل آذین، وزن هزار دانه و به دنبال آن بیشترین عملکرد دانه از کشت مخلوط ردیفی حاصل شد. بیشترین درصد اسانس شوید در کشت مخلوط نواری و کمترین میزان درصد اسانس نیز از کشت مخلوط ردیفی به دست آمد. در الگوهای مختلف کشت مخلوط نواری با افزایش تعداد ردیف های کشت شوید، درصد اسانس افزایش یافت و بیشترین عملکرد اسانس از کشت مخلوط ردیفی حاصل شد. با افزایش عملکرد دانه در کشت مخلوط ردیفی، عملکرد اسانس در واحد سطح نیزافزایش یافت. بررسی شاخص های ارزیابی کشت مخلوط لوبیا و شوید، نسبت برابری زمین (ler)، ater ، e (میانگین ler و ater) ، rvt شوید به لوبیا و cai بالاتر از یک را در تمامی تیمار ها نشان داد. بنابراین می توان نتیجه گیری نمود که با توجه به میزان تداخل و به وجود آمدن اثرات مکملی و مزایای اقتصادی ناشی از این مسئله، کشت مخلوط ردیفی و نواری با عرض کم نسبت به سایر الگوهای کشت نواری و کشت خالص برتری دارد. همچنین مقایسه شاخص های رقابت از جمله ضریب ازدحام نسبی شوید نسبت به لوبیا، گویای برتری رقابتی شوید نسبت به لوبیا می باشد.